عدسی های تدریجی یا عدسی های چند کانونه ، عدسی هایی هستند که برای اصلاح همزمان انواع عیوب انکساری همانند دوربینی، نزدیک بینی و پیرچشمی ساخته شده اند . مشخصه اصلی آن ها تغییر تدریجی نمره عدسی می باشد..
تغییر نمره عدسی براساس نمرات تجویز شده از بالای عدسی شروع شده ، جایی که دید دور در همان قسمت قرار گرفته، وبتدریج هر چه به سمت قسمت پایین تر عدسی پیش می رویم ، نمره عدسی، به دید نزدیک بیمارنزدیکتر شده تا بخود نمره اصلی دید نزدیک بیمار برسد.
تاریخچه عدسی های تدریجی:
سطح مخروطی شکل پشت عدسی و اسطوانه ای شکل جلوی ان با زاویه های متضاد برای خلق تدریج نمره عدسی، اولین شکل عدسی های تدریجی بود که توسط اوین آوس در سال ۱۹۰۷ ساخته شد..
اولین شکل تجاری عدسی های تدریجی در سال ۱۹۲۲ میلادی توسط دولت الدر ساخته شد. این عدسی با استفاده از سطوح غیرکروی ساخته شد.
زایس در سال ۱۹۵۳ اولین نمونه مدرن عدسی های تدریجی را به بازار عرضه کرد. تحول اساسی در طراحی عدسی های تدریجی در سال ۱۹۷۲ میلادی با عرضه واری لوکس به بازار انجام گرفت. در این عدسی ها اهمیت محیط پیرامون عدسی ها برای دید فعال در نظر گرفته شده بود.
طرح های اولیه نپخته و خام بودند. عدسی های چپ و راست همانند هم در تغییرات نمره ها بودند. مرکز دید دور و نزدیک هردو در مرکز قسمت بالا و پایین عدسی جا گرفته بودند. قسمت بین دید دور و نزدیک صیقل و جلا داده می شد تا بیمار به تغییر دید دور به نزدیک عادت کند. نقطه دید نزدیک ۱۴ میلیمتر پایین تر و دو میلیمتر رو به دماغ نسبت به دید دور انتخاب می شد. عادت به این دیزاین قرینه برای بیماران سخت بود چون دو چشم ما به طور غیر قرینه عمل می کنند. وقتی شما به راست نگاه می کنید چشم راست شما به طرف گوش و چشم چپتان به طرف دماغ حرکت می کند. امروزه عدسی های تدریجی به شکل غیر قرینه طراحی می شوند. از سال ۱۹۸۰ سازنده های این عدسی ها توانسته اند که انحرافات ناخواسته در این عدسی ها را به حداقل برسانند. این کار توسط:
۱). بهبود در مدل سازی ریاضی سطح عدسی
۲). آزمایشات بسیار گسترده بر روی استفاده کنندگان این نوع عدسی ها
۳). بهبود تکنولوژی محاسبات لنز و ساخت ان.
امروزه سطح پیچیده عدسی توسط ماشین های کنترل شده با کامپیوتر تولید می شود.
انتخاب عدسی تدریجی مورد نیاز برای دید روشن در فاصله های متفاوت با توجه به جایگاه طبیعی چشم در استفاده روزمره از ان انجام می گیرد.
در عدسی های تدریجی پرش نمره وجود ندارد. در صورتی که در عدسی های دو دید، پرش نمره وجود دارد. علاوه بر اینکه عدسی های تدریجی زیباتر از عدسی های دو دید است. شکل عدسی تدریجی شبیه به تک دید است که عموماً توسط جوانان از ان استفاده می شود. توزیع نمره برای دید دور و نزدیک بسیار دقیق است و حداقل انحرافات را ایجاد می کند.
نقاط ضعف:
۱). ضعف دید در محیط های پیرامون عدسی.
۲). سخت عادت کردن به عدسی های تدریجی برای بعضی بیماران نسبت عادت کردن بین ۹۰ الی ۹۸ درصد است.
بهتر است استفاده از عدسیهای تدریجی خیلی زود شروع شود وقتی هنوز نمره دید نزدیک پایین است، حدود ۴۰ سالگی، تا تطابق سریع تر حاصل شود.
۳).نصب دقیق عدسی بر روی عینک. اینکار باید با دقت بالا و با توجه به جای مرکز مردمک بیمارهنگام دید دور از یک مرجع انجام شود.
عدم رعایت آن ممکن است باعث یکی از حالتهای ذیل شود:
- نیاز به تغییر جایگاه طبیعی سر برای دید واضح.
- وضوح دید فقط در نوار خیلی باریک ممکن می شود
- تار بودن دید در روی محور عدسی.
- دید خوب فقط در یک چشم
۴). قیمت، گرانتر از دیگر عدسیهاست.
برای آنهایی که برای اولین بار از عدسی های تدریجی استفاده می کنند زمانی نیاز است تا تطابق و عادت با عدسی توسط مغز بوجود آید.
این زمان از چند ساعت تا دو هفته برای اشخاص گوناگون متفاوت است. در این زمان اثرات جانبی همانند سردرد و گیجی ممکن است حاصل شود. وقتی این عوارض حاصل شد، بهتراست که عینک را از روی چشم برداشت و پس از مدتی استراحت و رفع عارضه مجدداً از عینک استفاده شود. از عینک قبلی خود استفاده نکنید چون عادت کردن را سخت تر و طولانی تر خواهد کرد.
ضمنا، مکان اجسام، عمق و طول اشیاء ممکن است در هنگام عادت به عینک صحیح نباشد.
